EKOSISTEMAK

Gizarteak gero eta interes handiagoa du ekologiaren eta inguruaren inguruan. Iritis serioak izateko, ondo informatuta egon behar da.

Ekosistemak

Izaki bizidunek eta haien ingurune fisikoak osatzen dute.

Oso txiakiak izan daitezke (putzu bat)

Oso handiak (ozeano osoa)

Ekosistema handiena Lurrak eta bertan bizi diren izaki bizidun guztiok osatzen dute BIOSFERA deitzen diogu.

Ekosistemako izaki bizidunak

Izaki bizidun guztiak espezietan biltzne dira, adibidez, Lehoiak, tigreas, mitxoletak, arteak… espezi ezberdinak osatzn dute.

Ekosistema batean bici diren especie bateko kideeek populazio bat osatzen dute.

Ekosistema bateko populazio guztien multzoak, berriz, komunitatea osatzen dute.

Ekosistemaki izaki bizidunek harremank dituzte elkarren artean. Adibidez, belarjale handiek (zebrek eta bufaloek) belar ugari behar dute eta belarjale handiak dauden lekuan, neurri handiko harrapariak egon daitezke (lehoiak).

Ingurune fisikoa

Ekosistema bat izaki bizidun eta ingurune físico elementu askok reagiten dute (temperatura, hezetasun-mailak, lur motak… elementu horiei faktore esaten zaie. 

Ingurune fisikoa lehortarra edo urtarra izan daiteke eta hainbat faktore reagiten dute:

-         Ingurune lehortarretan klima (temperatura, hezetasuna, urtaroak…), lurzoru mota eta erliebea.

-         Ingurune urtarretan gazitasunak (gatz kantitatea), argiak, korronteak, temperatura et ahondo motak. Gazitasunaren ingurune urtarrak bi eratakoak izan daitezte: ur gezekoak eta ur gazikoak.

Argia sakontasunaren eta uraren gardetasuna araberakoa da.

Eguzki-argia iristen den lekuetan baino ez dira hazten landareak eta algak.

Ingurune fisikoaren eta kaki bizidunen arteko harremanak

Ekosistema baten ingurune fisikoak landaretzean du eragina, klima, lurzoru eta reliebearen arteko konbinazioaren arabera, basoak, belardiak, basamortuak… egon daitezke.

Ekosistemako landaretza motak, zer animalia egongo diren baldintzatzen du, habia egiteko zuhaitzak.

Izaki bizidunek ingurune fiskoa ere ladatzen dute. Animalia asok galeriak zulatzen dituzte lorzuruan, transformatu egiten dute. Landareek harkaitzak puska ditzakete beren sustraien bidez.

Ingurune físico batek eta izaki bizidunen komunitate batek osatzen dute ekosistema.

Ingurune fisikoak ekosisteman zein izaki bizidun biziko den baldintzatzen du. Orobat, izaki bizidunek aldatu egiten dute ekosistema hori.