C:\Documents and Settings\ir015015az\Escritorio\3_IKASGAIA IZAKI BIZIDUNAK - geuregela10-11.mht 

IZAKI BIZIDUNAK

IZAKI ZELULANIZTUNAK: ANIMALIAK ETA LANDAREAK

Izaki biziduank erreinutan biltzen dira, guztira bost erreinu.

1. Animalia-erreinua

Animaliakizaki bizidun zelulaniztunak dira eta beste izaki bizidun batzuez elikatzen dira.Ia animalia guztiak leku batetik bestera mugitzeko gai dira. Arrazoia (elikatzea, etsaiengandik ihes egitea, babesa elikatzea…

2. Landare-erreinua

Landareak izaki bizidun zelulaniztunak dira eta ez dute elikagaiak hartzeko beharrik. Sortzen dute beren elikagaia, eguzki-argiaren laguntzaz.

Landareak lurrari itsatsita bizi dira. Lurzorutik hartzen dituzte ura eta beste sustantzia batzuk.

3. Zelulak eta ehunak

Bai animaliak bai ladareak, mota askotako zelulaz osaturik daude, zelulak lotzen dira, Mekano bateko piezen antzera.

Mota bereko zelulak ehunetan biltzen dira. Animalietan, adibidez (gihar-ehuna eta hezur-ehuna) daude.

Landareetan ere badira ehunak adibidez (epidermisa, hostoak estaltzen dituen ehuna)

4. Ehunetatik organismoetara

Ehunak ez dira nolanahi lotzen bata bestearekin. Hainbat ehun elkartzen direnean organo bat sorteen da. Organoak dira (bihotza, birikak…)

Organoak elkartu egiten dira, sistemak eta aparatuak sortzen, adibidez (gihar-sistemak mugimenduan esku hartzen du, digestio-aparatua elikagaiak desagiten ditu).

Aparatu eta sistema guztien elkartzek organismo bat sorteen du (izaki bizidun oso bat).

Izaki bizdunak bereizten dira (zelulak, ehunak, organoak, aparatuak eta sitemak) dituztelako.

Animaliak eta landareak zelulaniztunak dira: zelula kopuru handiez osaturik daudelako. Zelulek ehunak osatzen dituzte, ehunek organoak apratutan eta sisematan biltzen dira, eta azkenik, aparatu eta sistema guztiek organismoa osatzen dute.