LANDAREEN UGALKETA SEXUALA

Animaliek landareen beharra dute elikatzeko. Eta landareek, berriz, animalien beharra

dute ugaltzeko.

LOREAK

Loreak landareen ugaltze-organoak dira. Loreek ata lar bat eta beste atal eme bat dute.

Lorearen ata larra estaminez osatuta dago. Estaminek antera izeneko handitu batzuk dituzte. Antera horietan polena sorteen da. Hauts bat da.

Lorearen atal emea, pistiloa da. Pistiloak zonalde zabalagoa du, obulutegia (han obuluak egoten dira).

Korolak eta kalizak inguratzen dituzte estaminal eta pistiloa.

POLINIZAZIOA

Ugalketa sexualaren lehen pausua polinizazioa da. Polena anteratik pistilora igarotzeko prozesuari deritzo pilinizazioa.

Bi modu daude bidai hori egiteko.

      -    Intsektuen bidezko polinizazioa:

Lore handi eta ikusgarrietan gertatzen da. Lore horiek, likido gozo bat dute, nektarra, intsektuek lorez lore ibiltzne dira, haien nektarraz elikatzen. Hori egitean, itastsi egiten zaie polena, gero beste lore batzuetara joandakoan.

-         Haizearen bidezko polinizazioa
      Polinizazio honetan, landareek polen asko sortzen dute, eta haizeak garraiatzne ditu lore batetik bestera, lore horiek txikiak izaten dira.

FRUITUA ETA HAZIA

Polinizazioaren ondoren, hazia eta fruitua eratzen da.

Obuluek elikagaia biltzen dute, eta hazi egiten dira, obuluetatik haziak sorteen dira. Haziaren barruan enbrioia dago (sortzen hasi den miniaturazko landare bat).

Fruitua obuluetatik sortzne da. Fruituak haziak ditu barruan. Fruituaren funtzioa hazi horiek babestea eta zabaltzea da.

Adibidez:

-         Sagarra, gereziak… animaliek jan ondoren, gorotzetan kanporatzen dituzte haziak.

-         Kardulatzak eta beste fruitu batzuek kakoak eta arantzak dituzte, animalien ileetan, beraz animaliak banatzen dituzte haziak.
-         Kardulinak ile luzeak dituzte, haizeak arrastran 

      eraman ahal izateko.

HAZIA ERNETZEA

Hazia lurrera erortzen denean eta baldintzak direnean, hazia erne egiten da  (ugalketaren azken pausoa).

Haziak hezetasuna behar du, pusteko eta bere estalkia irekitzeko.

Hazian gordetako elikagaiak agortzen direnerako, landaretxo berriak sustraia izan ohi du, eta hostoak ere osatuta izaten dute, beraz gai dira elikadura-funtzioa bere Kabul egiteko eta landare heldua bihurtu arte hartzeko.

Ugalketa gertatzeko, landare baten polenak beste baten pistilora iritis behar du. Horren ondoren, obulua hazi bihurtzen da, eta obulategia, fruitu. Gero, hazia ernatu egiten da, eta beste landare bat bihurtzen da.